ورزش تنیس

ورزش تنیس

تنیس ورزشی راکتی است که بین دو نفر (تنیس تک نفره) یا بین دو تیم دونفره (دوبل) بازی می‌شود. هر بازیکن تنیس راکتی دارد که دارای صفحه‌ای از شبکه توری است. بازیکن با این راکت، توپی لاستیکی با پوشش نمدی را به زمین حریف پرتاب می‌کند. در بازی تنیس بازیکنی یا تیمی که زودتر امتیاز نهائی را به دست آورد برنده‌است.

ورزش تنیس ابتدا در بریتانیا و بیشتر میان اشراف‌زادگان رایج شد و سپس به سایر کشورهای انگلیسی زبان رفت و اکنون در همه کشورها بازی می‌شود. تنیس از ورزش‌های المپیک است. در برخی از کشورها به آن تنیس میدانی می‌گویند تا از ورزش دیگری به نام تنیس شاهی که در سالن و در زمینی با ابعاد متفاوت بازی می‌شود و همچنین تنیس روی میز (پینگ پنگ) متمایز گردد.

تاریخچه تنیس در ایران

ظهور ورزش تنیس در ایران به بعد از جنگ جهانی دوم بازمی گردد. پیش از این در فاصله سالهای (1315-1318) باشگاه بوستان ورزش که دارای چندین زمین تنیس در محلی روبروی ورزشگاه شهید شیرودی فعلی به مدیریت شادروان شکوهی گشایش یافت. ورزشگاه شهید شیرودی ( امجدیه سابق) نیز همزمان با ورزشگاه بوستان ورزش با یک زمین تنیس درمحل کنونی افتتاح و نخستین مسابقات قهرمانی تنیس کشور در سال 1318 در همین ورزشگاه برگزار گردید.

ورزش تنیس بخاطر حضور اتباع انگلیسی در آبادان رونق خاصی داشت و اولین مسابقه تنیس بین تیم های آبادان و تهران به سالهای 1317-1320بر می گردد. پس از جنگ جهانی دوم مسابقات قهرمانی تنیس کشور تاسال 1322 جریان داشت که برادران نعمانی ( هانری وژوزف ) در صدر بازیکنان قرار داشتند. از سال 1322-1332 مقام قهرمانی تنیس کشور در اختیار ژرژ آفتاندلیان قرار داشت. اولین سالی که ایران در مسابقات تنیس جام دیویس شرکت نمود 1959 بود.

زمین‌های تنیس

1.  زمین خاکی یا تنیس خاکی
2.  زمین چمن
3.  سالن تنیس یا Indoor
4. زمین آسفالت (نوع بسیار نرم آسفالت ورزشی) یا Hard Court

راکت تنیس

راکت تنیس از بخش‌های زیر تشکیل شده است:

1. صفحه یا Head
2.  زه یا String
3.  دسته یا Grip

قوانین بازی انفرادی تنیس 

تمام بازیکنان قبل از مسابقه‌ تنیس به تمرین ضربات می‌پردازند و در این میان زمان گرم کردن تنها ۵۰ دقیقه است. در بازی تنیس بازیکنی که برنده چرخش راکت و یا پرتاب سکه باشد می‌تواند انتخاب کند که زننده یا گیرنده باشد و یا کدام زمین تنیس را می‌خواهد همچنین می‌تواند انتخاب کند که اول حریف تصمیم بگیرد و بازیکن دیگر تنها قادر به قبول مواردی است که برنده سکه انتخاب نکرده باشد.

برای آغاز گیم زننده سرویس پشت بیس لاین در سمت راست علامت مرکزی به نحوی می‌ایستد که در فاصله بین علامت مرکزی و خط کناری انفرادی قرار گیرد و نیز رو به تور باشد. زمانی که حریف آماده است وی ۲ شانس برای ورود توپ تنیس به درون بازی به وسیله سرویس دارد. برای این کار باید توپ تنیس را به بالا پرتاب کرده و در جهت میدان سرویس زمین حریف در عرض تور و به شکل مورب به آن ضربه بزند، زننده سرویس در بازی تنیس نمی‌تواند قبل از برخورد راکت به توپ پا روی بیس لاین بگذارد و یا از آن رد شود.

برنده سرویس آماده دریافت توپ است. او می‌تواند در هر جایی که بخواهد بایستد تنها باید قبل از ضربه به توپ اجازه دهد تا توپ یک بار به زمین تنیس برخورد کند، بعد از هر امتیاز زننده به صورت یک در میان از راست و چپ علامت مرکزی سرویس می‌زند. اگر توپ سرویس بالای تور را لمس کرد و وارد زمین حریف شد یک ست داده می‌شود و سرویس باید تکرار شود.

در بازی تنیس بازیکنان زمانی که رقم کل گیمها فرد باشد ۲ طرف زمین را عوض می‌کنند، آنها در زمان تعویض زمین تنیس تنها ۹۰ ثانیه اجازه استراحت دارند ( به جز بعد از گیم اول هر ست) و ۲ دقیقه نیز در فاصله زمانی بین ستها می‌توانند استراحت کنند.

 قوانین بازی دوبل تنیس

در بازی تنیس به صورت دو نفره یا دوبل، زننده سرویس می‌تواند در هر جایی در پشت بیس لاین در ناحیه بین علامت مرکزی و خطوط کناری بازی دوبل بایستد. هر ۴ بازیکن تنیس در طول گیم می‌توانند سرویس بزنند و روش سرویس زدن در طول یک ست ثابت است.

برای مثال در یک گیم بازی تنیس بین AC و BD ابتدا فرد A سرویس می‌زند، سپس  B، بعد از آن C و در آخر D. تیم گیرنده تصمیم می‌گیرد که چه کسی سرویس سمت راست را دریافت می‌کند و چه کسی سمت چپ را و این انتخاب در طول هر ست ثابت است.

سایر قوانینی که برای بازی تنیس یک نفره توضیح داده شد در بازی تنیس به صورت دوبل نیز به کار می‌رود، به جز اینکه بعد از زدن سرویس فضای بین خطوط کناری انفرادی و خطوط دوبل داخل زمین حساب می‌شود.

تجهيزات تنيس

در ورزش تنیس بدون توجه به سطح مهارتي افراد، تمام بازيکنان تنيس نيازمند ابزار يکساني براي بازي خود هستند. اگر چه ممکن است اين تجهيزات تنیس در کيفيت و يا قيمت متفاوت باشند اما به هر حال راکت، زه، توپ، کفش و لباس تنيس از ضروريات فعاليت تنيس به شمار مي‌روند، در ادامه پيشنهاداتي چند در مورد خريد، استفاده و مراقبت از اين لوازم آورده شده است.

 انواع راکت تنیس  و زه

وقتي شما قصد خريد يک راکت تنيس را داريد زماني را صرف اطلاع از نوع و کيفيت راکت کنيد. برچسبها، کارتها و آويزه‌ها اطلاعات ارزشمندي را در زمينه سر راکت، سايز، طول، کشش زه، نرمي راکت تنیس  و ساير ويژگي‌هاي مورد نياز فراهم مي‌کند.

ويلسون، پرنس و هدسل 75 درصد از راکتهاي تنيس را تشکيل مي‌‌دهند. تقريبا در حدود 3 چهارم از راکت‌هاي تنيس پرس شده بوده و از آلومينيوم و يا گرافيت سبک ساخته مي‌شوند اما براي افراد مبتدي راکتهايي معمولي تروجود دارند که تنها براي شروع تنيس مفيد هستند.

امروزه حدود 8 اونس براي سبک‌ترين و 5/12 اونس براي سنگين‌ترين راکت تنیس مي‌باشد. در ورزش تنیس مبتديان بهتر است راکتي را انتخاب کنند که سبک و نسبتا محکم باشد (براي توليد نيرو). در راکتهاي سبک‌تر بايد وزن راکت تنیس به نحوي توزيع شود که بيشتر آن به سمت سر راکت متمايل باشد. در غير اين صورت ممکن است توليد نيرو براي فرد بسيار دشوار باشد. راکتهاي سنگين تنیس بسيار عالي هستند اما نيازمند تلاش و مهارت بازيکنان متوسط و حرفه‌اي هستند.

قسمتهاي مختلف يک راکت تنيس

در بازی تنیس هم‌ زمان با پيشرفت شما در پله‌هاي موفقيت، سبک چرخش شما بهتر مي‌شود. در بازی تنیس به نظر مي‌رسد بازيکناني که داراي چرخش‌هاي کوتاه‌تري هستند با راکتهاي سخت موفق‌ترند. افرادي با چرخش‌هاي بلند راکتهاي بسيار نرم را در بازی تنیس ترجيح مي‌دهند. بقيه افراد نيز براي ضرباتي با چرخش متوسط بايد به دنبال راکت تنیسی باشند که درجه نرمي آن متوسط باشد.

اگرچه وزن راکت تنیس کاهش مي‌يابد اندازه سر راکت با گذشت زمان افزايش يافته است. همان طوري که قبلا نيز ذکر شده در تنیس معمولا راکتهايي بيشتر مورد استفاده قرار مي‌گيرند که حدود 90 تا 110 اينچ مربع مساحت داشته باشند.

امروزه اندازه معمول راکت تنیس بين 95 تا 115 است و اندازه‌هاي بزرگ‌تر از آن بيشتر مورد استفاده افرادي است که براي تفريح تنيس بازي مي‌کنند. اندازه‌هاي طرز گرفتن راکت تنیس در طول 5 دهه اخير تغيير زيادي نداشته است. هر مدل راکت تنیس در 5 تا 6 سايز و اندازه بين 8/41 تا 8/45 اينچ به بازار مي‌آيد. اندازه هاي رايج طرز گرفتن بين 2/41 و 8/43 اينچ هستند. به اطلاعات روي بالاي دسته راکت تنیس که در مورد سايز طرز گرفتن آن است توجه کنيد. در اينجا چند روش رايج براي انتخاب راکت مناسب وجود دارند اما هيچ‌کدام از آنها براي توضيح سايز طرز گرفتن شما کاملا عملي نيستند:

1- با راکت تنیس دست دهيد و يا آن را به طرز گرفتن شرقي بگيريد. همچنان که انگشتان شما دور طرز گرفتن حلقه مي‌زند بايد انتهاي انگشت شست قادر به لمس مفصل اول انگشت مياني باشد.

2- فاصله بين سرانگشت حلقه شما و خط طويل ميانه کف دست (دومين خط پاييني از پايه انگشتان) را اندازه بگيريد. خط کش را بين هر انگشت حلقه و مياني خود قرار دهيد. فاصله به دست آمده نزديک محيط دايره طرز گرفتن راکتي است که مناسب دست شماست.

3- راکت تنیس را در دست مسلط خود بگيريد، در اين مورد راکت بايد در دست راحت بوده و شکل گرفتن آن متناسب با شکل دست شما باشد.

4- راکت تنیس را با طرز گرفتن فورهند شرقي بگيريد. شما بايد بتوانيد انگشت اشاره دست غير راکت را در فضاي بين انگشت حلقه و شست خود قرار دهيد . اگر براي اين کار فضاي کافي وجود نداشت، طرز گرفتن شما خيلي کوچک است. برعکس اگر فضاي بين انگشت حلقه و شست شما بيشتر از معمول است اين طرز گرفتن براي شما بزرگ است.

5- با يک راکت تنیس الگو يا قرضي بازي کنيد. اگر راکت در دست شما پيچ مي‌خورد اين طرز گرفتن احتمالا خيلي کوچک است. اگر دست و بازوي شما خيلي سريع خسته شد اين راکت تنیس براي شما بزرگ است.

سازندگان راکت تنیس طول هاي مختلفي را (تا 29 اينچ) مورد آزمايش قرار داده‌اند اما ميانگين طول راکتها 27 اينچ است. راکتهاي کوتاهي نيز برای تنیس وجود دارند که قابل استفاده کودکان بوده و ايده خوبي براي آموزش بازيکنان جوان‌تر به شمار مي‌روند.

راکتهاي حرفه‌اي تنیس (آنهايي که مورد استفاده بازيکنان سطح متوسط و حرفه‌اي هستند) بدون زه فروخته مي‌شوند. در ساخت این راکت های تنیس اغلب از زه‌هاي نايلوني و يا ديگر مواد صنعتي استفاده مي‌شود تعداد محدودي که از گات (روده گوسفند و يا گاو) استفاده مي‌کنند يا بازيکنان خيلي خوبي هستند و يا از دسته افرادي که بازيهاي خود را خيلي جدي مي‌گيرند، مي‌باشند.

زه‌هاي محکم‌تر اجازه کنترل بيشتري را مي‌دهند به شرط اينکه شما به اندازه کافي قادر به کنترل توپ بدون توجه به نرمي راکت و يا کشش زه آن باشيد. سعي کنيد از کششي در راکت تنیس خود استفاده کنيد که بهترين ترکيب قدرت و کنترل را ايجاد کند.

سازندگان راکت تنیس طول هاي مختلفي را (تا 29 اينچ) مورد آزمايش قرار داده‌اند اما ميانگين طول راکتها 27 اينچ است. راکتهاي کوتاهي نيز وجود دارند که قابل استفاده کودکان بوده و ايده خوبي براي آموزش بازيکنان جوان‌تر به شمار مي‌روند.

1- راکت تنیس را در مکانهاي گرم، سرد و يا مرطوب نگهداري نکنيد.

2- زماني که از راکت تنیس استفاده نمي‌کنيد آن را درون پوشش خود قرار دهيد.

3- از کشيدن راکت تنیس روي زمين براي تعيين خط سرويس و کناره‌ها خودداري کنيد.

4- از راکت تنیس براي جمع کردن توپها در صورتي که با زمين تماس پيدا مي‌کند، استفاده نکنيد.

5- بعد از بازي تنیس در ميدان و يا هواي مرطوب زه‌ها را تميز کنيد.

6- از محل گرفتن اصلي راکت تنیس شما دچار ساييدگي شده و باعث اذيت دست شما مي‌شود از يک پوشش جانشين استفاده کنيد و يا پوشش ديگري را روي آن بپوشانيد.

7- از پرتاب کردن راکت تنیس، برخورد راکت به زمين و ضربه زدن به اشياء ديگري به جز توپ تنیس خودداري کنيد.

8- قبل از جدا کردن زه‌هاي راکت تنیس، وجود پيچ‌خوردگي و يا ترک در آن را به خوبي چک کنيد.

9- اگر زهي پاره شد براي آزاد کردن کشيدگي، فرم تمام زه‌‌ها را خارج کنيد.

توپ تنيس

در طي 40 سال گذشته توپهاي تنيس دستخوش تغييرات زيادي نشده است. حتي اگر هم شما يک مبتدي هستيد باز از توپهاي کم کيفيت در بازی تنیس استفاده نکنيد. سعي کنيد در اولين فرصت بهترين توپ تنیس قابل خريد را تهيه کنيد.

مارکها مي‌توانند گاهي فريبنده باشند اما معمولا ويلسون، پن و دانلوپ 3 کمپاني هستند که توپهاي تنيس را با کيفيت بالايي توليد مي‌کنند. مارک تجارتي روي توپ تنیس هر چيزي که باشد شما بايد به دنبال اطلاعاتي باشيد که نشان‌گر تاييد توپ از طرف USTA و يا فدراسيون جهاني تنيس باشد که اين اطلاعات معمولا روي بسته پلاستيکي توپهای تنیس موجود است.

کفش‌ها و جوراب بازيکنان تنيس

اگر به دنبال بازي و يا تمرين تنیس در زميني نرم و يا از خاک رس هستيد کفش هایی را انتخاب کنيد که نرم و انعطاف‌پذير باشد. حتي بازيکنان جدي هم مي‌توانند ماه‌ها از يک جفت کفش در زمين نرم استفاده کنند. اگر در زمين سخت بازي مي‌کنيد کفش تنیس شما نبايد داراي زيره‌هاي انعطاف‌پذير باشد چون به سرعت پاره مي‌شود.

شايد اصلي‌ترين نقش يک کفش تنيس کنترل جانبي آن است (همان دوام داخلي و خارجي کفش مدنظر است). بازيکن تنيس وقت زيادي را صرف حرکت از يک سمت به سمت ديگر مي‌کند درست همان طوري که به جلو و عقب حرکت مي‌کند. انتخاب کفش‌هاي تنیسی که کنترل حرکتي کناري شما را تامين مي‌کنند از پيچ‌خوردگي مچ پا به داخل و يا خارج جلوگيري مي‌کنند و احتمالا مانع اسپرين مچ پا خواهد شد.

تذکر: هرگز از جورابهاي کتاني براي بازي تنيس استفاده نکنيد. جورابهاي کتاني نه تنها در جذب رطوبت پا مفيد نيست بلکه به سرعت چين‌خورده، دچار ساييدگي مي‌شود و شکل خود را از دست مي‌‌دهد.

لباس تنيس

يک نکته خوب اين است که شما مي‌توانيد لباسي با کيفيت خوب و قيمت متوسط از فروشگاه‌هاي ورزشي، فروشگاههاي با تخفيف ويژه و برخي از مراکز لوازم ورزشي حرفه‌اي بيابيد. در مسابقات تنیس دانش‌آموزان دبيرستانها و کالج معمولا شلوار کوتاه و تي‌شرت تاييد شده ويژه دبيرستان خود را مي‌پوشند.

ممکن است اين اصول پا برجا بماند ولي در حقيقت هيچ اجباري بر رسمي بودن لباس تنیس نيست. اگر بخواهيد در يک تمرين گروهي تنیس و يا رقابتي شرکت کنيد براي ادامه فعاليت گاهي قوانين خاصي وجود دارد.

برخي از موسسات هنوز تاکيد به استفاده از لباس سفيد در بازی های تنیس دارند ولي در اغلب موارد از لباس رنگي استفاده مي‌شود. برای مسابات تنیس هرگز از مايو شنا استفاده نکنيد و سعي کنيد تابع جمع باشيد. در اين مورد مي‌توان از برخي افراد کاردان سوال کرد. به هر حال در بازی تنیس لباس‌هايي که باعث حرکت راحت‌تر فرد بوده و يا رنگ آنها روشن‌تر است نسبت به لباس‌هاي خوش‌ظاهر، ارجح هستند.

فواید تنیس

به اعتقاد متخصصان، تنیس از پنج نظر روی سلامتی انسان تاثیر زیادی دارد:

1. تاثیر بازی تنیس بر سلامت قلب و عروق

بیورن بورگ به درستی تنیس را «ورزشی پر از هزاران مسابقه دو» تعریف کرد. حرکات سریع ناهوازی که ورزش تنیس طلب می کند، چربی را سوزانده، ضربان قلب را افزایش داده و مصرف انرژی را افزایش می‌دهد. یک بازی تنیس معمولی می تواند یک تا دو ساعت به طول بیانجامد که برای بهبود حداکثری سلامت قلب و عروق و کاهش ریسک بیماری‌های قلبی و سکته ضروری است.

2. فواید ورزش تنیس بر رشد عضلات

افزون بر مزایای تنیس روی سلامت قلبی و عروق، این بازی تمرین قدرتی در پاها، دست‌ها و بالا تنه را با هم ترکیب می‌کند. تنیس فقط ورزش ساکن بخشی از ماهیچه‌ها نیست. یک مسابقه تنیس نیاز به حرکت از طرفی به طرف دیگر، جلو و عقب در سرعت‌های مختلف دارد که ماهیچه‌های واقع در پاهای شما را ورزیده می‌کند.

حرکات بازیکن تنیس در یک مسابقه معمولی تنیس باعث بهبود قدرت ساعد، ماهیچه‌های کمر و توسعه درونی در ماهیچه‌های بدن می‌شود.

3. توسعه تفکر تاکتیکی با ورزش تنیس

تنیس ورزشی است بر مبنای هندسه و فیزیک. برای همین می‌تواند مثل شطرنج به توسعه تفکر تاکتیکی کمک کند. از آنجایی که تنیس بیشتر شامل هوشیاری و تفکر تاکتیکی برای ایجاد الگوهای ضربه به توپ است، ورزش تنیس منجر به برقراری ارتباطات جدید میان اعصاب مغز می‌شود. پس از چندین سال بازی، تنیس می‌تواند باعث بهبود و حفظ رشد مغز شود و شما را در دوران طلایی زندگی‌تان به خوبی هوشیار و باهوش نگه دارد.

4. افزایش تعادل و هماهنگی بدن با ورزش تنیس

هر چه قدر بیشتر تنیس بازی کنید، بیشتر می‌توانید به توسعه مهارت‌های مکانیکی برای ضربه به توپ، سنجش مسافت و هماهنگی و تعادل فردی برسید. تنیس، از طریق انواع مختلفی از تکنیک‌ها و حرکات به حفظ تعادل، سرعت، حرکت پا و هماهنگی دست و چشم کمک می‌کند. هر چقدر در بازی تنیس بهتر شوید، بهتر می توانید تاثیر این مشخصه‌ها را در زندگی‌تان حس کنید.

5. تاثیر ورزش تنیس بر افزایش اعتمادبه‌نفس‌

در مطالعه ای که اخیرا در دانشگاه کنتیکت انجام شد، دانشمندان به آزمایش تاثیر روانی مزایای ورزش‌های گوناگون بر روی افراد معمولی پرداختند که در این آزمایش تنیس بالاترین امتیاز را در افزایش اعتماد به نفس، انرژی و مثبت اندیشی بدست آورد و همچنین در فاکتورهایی مانند پریشانی، تنش، اضطراب و افسردگی کمترین امتیاز را رقم زد.

بازی مرتب تنیس می تواند شما را در زندگی کاری‌تان باانگیزه نگه دارد و همچنین در غلبه به موانع پیش رو در زندگی شخصی به شما کمک کند.

آسیبهای ورزش تنیس

اکثر بازیکنان تنیس دچار آسیب‌دیدگی می‌شوند. اگر چه آسیب آرنج تنیس‌بازان از همه شایع‌تر است ولی چندین آسیب دیگر نیز در این بازیکنان تنیس معمول است. تاولها، اسپرین، استرین، گرفتگی عضلانی و درد ساق پا مثالهایی از آسیبهای دیگر هستند که مانند آرنج تنیس‌بازان دیر یا زود بازیکنان تنیس را درگیر می‌کند در اکثر حالات آسیبهای تنیس اضطراری نیستند و حتی افرادی که اطلاع کمی در این زمینه دارند نیز قادر به کنترل این صدامات می‌باشند.